Chọn lập Uyển Dung Cẩn_phi

Tuyên Thống Đế Phổ Nghi.

Năm Dân Quốc thứ 2 (1913), ngày 17 tháng 1 (âm lịch), Long Dụ Thái hậu qua đời. Sang ngày 5 tháng 2 (âm lịch), Cẩn Quý phi Tha Tha Lạp thị được phong làm Đoan Khang Hoàng quý phi (端康皇貴妃), cũng gọi Đoan Khang Thái phi (端康太妃). Đồng ngày đó, có các góa phụ của Mục Tông Đồng Trị Đế là Kính Ý Hoàng quý phi Hách Xá Lý thị, Trang Hòa Hoàng quý phi A Lỗ Đặc thị và Vinh Huệ Hoàng quý phi Tây Lâm Giác La thị đều được tôn phong, đấy chính là Tứ đại Thái phi (四大太妃) thời kỳ Phổ Nghi thoái vị.

Sau cái chết của Long Dụ Thái hậu, phe đại diện Đức Tông Quang Tự Đế chỉ còn lại Đoan Khang Thái phi, một mình bà đấu với Kính Ý Thái phi trên việc ảnh hưởng đối với Phổ Nghi. Vì sao lý do này quá quan trọng đối với các góa phụ Thái phi, chính là vì Phổ Nghi mang việc "Một con trai thờ tự hai Tông", là con thừa tự của cả Mục Tông lẫn Đức Tông. Vì lý do này, các Thái phi của Mục Tông luôn viện vị trí trưởng của mình đòi hỏi quyền lợi, và bản thân các góa phụ của Đức Tông gồm Long Dụ Thái hậu và Đoan Khang Thái phi cũng không muốn từ bỏ quyền lợi của mình. Sau khi Long Dụ Thái hậu qua đời, tình hình càng trở nên gay gắt đối với Đoan Khang Thái phi.

Trong việc giáo dục Phổ Nghi, Đoan Khang Thái phi rất khắt khe và đòi hỏi cao. Từ bé, Phổ Nghi được ở trong cung, đi đến đâu mọi người cũng phải quỳ xuống và khấu đầu. Phát hiện ra quyền lực của mình, Phổ Nghi thường bắt đánh đập hoạn quan vì những lỗi nhỏ. Việc này khiến Phổ Nghi thường xuyên bị Thái phi la mắng, cả mẹ ruột là Ấu Lan cũng bị trách phạt. Năm Dân Quốc thứ 10 (1921), trong một lần Thái phi triệu Ấu Lan vào cung mắng mỏ, vô tình làm mẹ Phổ Nghi nhục nhã nuốt nha phiến tự sát, từ đó bà đối xử dịu dàng hơn và ít khi mắng Phổ Nghi. Cũng trong năm này, bà lên kế hoạch tổ chức đại hôn cho Phổ Nghi.

Lúc bấy giờ, Tuyên Thống hoàng đế Phổ Nghi tuy đã tuyên bố thoái vị, Hoàng đế chỉ mang tính chất quân chủ lập hiến, không có quyền lực, nhưng hôn sự của Hoàng đế vẫn là vấn đề trọng đại của triều đình Mãn Thanh đang lụi tàn. Rất nhiều người bị tuyển, rồi đào thải, cuối cùng còn lại 4 người: con gái của Vinh Nguyên là Quách Bố La thị, con gái của Đoan Cung là Ngạch Nhĩ Đức Đặc thị, con gái Hành Vĩnh là Hoàn Nhan thị, và cuối cùng là con gái của Dương Thương Trát Bố là Bát Nhĩ Tế Cát Đặc thị, tất cả đều xuất thân quý tộc, không gia đình giàu có thì cũng là dòng dõi cao quý.

Năm Dân Quốc thứ 11 (1922), hai tú nữ được triệu vào cung, một người do Đoan Khang Thái phi đề bạt là Uyển Dung thuộc gia tộc Quách Bố La thị, con gái Vinh Nguyên (荣源) - đại thần nội vụ phủ trong triều, một người là Văn Tú, do Kính Ý Thái phi đề bạt. Khi diễn ra quá trình tuyển chọn, các Thái phi đã ngấm ngầm kình cựa nhau. Căn cứ cách nói của Phổ Giai, Uyển Dung có sự hỗ trợ từ Đoan Khang Thái phi cùng Tái Đào (载涛), còn Văn Tú có sự ủng hộ từ Kính Ý Thái phi cùng Tái Tuân (载洵). Nơi này cũng có thể nhìn ra, hai người đều có tương đương bối cảnh, mỗi người đều có một vị Thái phi cùng một vị Hoàng thúc duy trì, trên thực tế thể hiện mâu thuẫn giữa Thái phi cùng với phái Tông thất.

Ban đầu, Kính Ý Thái phi khuyên Phổ Nghi chọn Văn Tú làm Hoàng hậu, Phổ Nghi muốn làm theo nhưng Đoan Khang Thái phi phản đối gay gắt, cho rằng Văn Tú xuất thân tầm thường không thể làm Hoàng hậu. Dưới sức ép của Thái phi và các đại thần, Phổ Nghi đành phong Uyển Dung làm Hoàng hậu, Văn Tú làm Thục phi (淑妃).

Quy trình đó được chính Phổ Nghi kể lại như sau:

“Chân dung Uyển DungChân dung Văn Tú.

照片送到了养心殿，一共四张……便不假思索地在一张似乎顺眼一些的相片上，用铅笔画了一个圈。这是满洲额尔德特氏端恭的女儿，名叫文绣……这是敬懿太妃所中意的姑娘。这个挑选结果送到太妃那里，端康太妃不满意了，她不顾敬懿的反对，硬叫王公们来劝我重选她中意的那个，理由是文绣家境贫寒，长的不好，而她推荐的这个是个富户，又长的很美。她推荐的这个是满洲正白旗郭布罗氏荣源家的女儿，名婉容。

...

Ảnh chụp đưa đến Dưỡng Tâm điện, tổng cộng 4 trương[7],... (Ta) không nghĩ ngợi nhiều mà liền khoanh 1 vòng tròn vào 1 bức ảnh mà ta thấy thuận mắt nhất trong đống ảnh đó. Đây là Mãn Châu Ngạch Nhĩ Đức Đặc thị, con gái Đoan Cung, tên là Văn Tú,... là cô nương được Kính Ý Thái phi vừa ý nhất.

Kết quả lựa chọn đưa đến chỗ các Thái phi, nhưng Đoan Khang Thái phi không hài lòng, không màng đến sự phản đối của Kính Ý Thái phi, bèn nói các Vương công đến khuyên ta chọn người theo ý bà, vì Văn Tú gia cảnh bần hàn, tướng mạo trông không đẹp, mà (Đoan Khang Thái phi) lại đề cử cô gái con nhà phú hộ, dáng vẻ lại xinh đẹp. Đó là Mãn Châu Chính Bạch kỳ Quách Bố La thị, con gái Vinh Nguyên, tên Uyển Dung

”
— Lời tự thuật của Tuyên Thống Đế khi chọn lập Hậu, Phi[8]

Năm Dân Quốc thứ 13 (1924), diễn ra tết Trung thu, Đoan Khang Thái phi cùng Phổ Nghi đón tiệc tại Dưỡng Tâm điện, cùng có Uyển Dung, Văn Tú cùng nhóm vương công đại thần. Sau khi trở về tẩm cung, bà đột nhiên mắc phong hàn. Sang ngày 22 tháng 9 (âm lịch), giờ Sửu, Đoan Khang Hoàng quý phi Tha Tha Lạp thị qua đời, hưởng thọ 51 tuổi. Phổ Nghi lấy Hoàng quý thái phi thân phận, tạm quàn tại Từ Ninh cung. Bà qua đời vài ngày trước khi Phổ Nghi bị trục xuất khỏi Tử Cấm Thành bởi Quân phiệt Phùng Ngọc Tường.

Sang ngày 23 tháng 10 (âm lịch) cùng năm, giờ Thìn, phụng di đến Quảng Hóa tự (廣化寺) tạm an. Đến ngày 10 tháng 12 (âm lịch) cùng năm đó, đưa quan tài táng vào Phi viên tẩm của Sùng lăng (崇陵) thuộc Thanh Tây lăng. Sang năm sau (1925), tháng 9, chính thức làm lễ dâng thụy, thụy hiệu của bà là Ôn Tĩnh Hoàng quý phi (溫靖皇貴妃).